భారతీయ పంచాంగ ఇతిహాసం. History of Indian Panchangam

ఆది నుండి విజ్ఞానానికి నిలయం - భారతం. తర తరాలుగా వారసత్వ రూపేణ, పరంపరల ఫలస్వరూపంగానో సాంప్రదాయ బధ్ధంగానో, శృతి, లేదా విభిన్న గ్రంధాల ద్వారానో విజ్ఞాన సంపద భావి తరాలకు అందజేయబడుతున్నాయి. విద్యా శక్తి, మేధా శక్తి, ఇచ్చా, క్రియా శక్తులు కాలనుగుణంగా ప్రవహిస్తూనే ఉన్నాయి. ఈ శక్తుల సమన్వయీకరణ, మానవాళికి ఉపయుక్త సాధనంగా మారి, జీవన గమనం సులభసాధ్యం చేస్తూ, జీవిత సాఫల్యానికి దోహదపడుతున్నాయి.

ఈ పరివ్యాప్త సంపదలలో శాస్త్ర, సిద్ధాంత, వేద, గ్రంధాదులే కాదు, సమస్త జన, వస్తువులు నిక్షిప్తమై ఉన్నాయి. భారత దేశ మేదా శక్తిని, ఔన్నత్యాన్ని చాటి, ప్రపంచానికి అందించిన, అదిస్తున్న, అనేక జ్ఞాన, విజ్ఞాన, పరిజ్ఞాన విశేషాల సమ్మేళనంతో - వాటి అర్ధమే కాక, భావార్ధం, నిగూఢ, నిక్షిప్త, పరమార్ధాలను విశ్లేషించి తదనుగుణ విషయాలను సేకరించి, సమన్వయం చేసి ఈ విజ్ఞాన భారతీయం " శీర్షికలో ప్రస్తుతీకరిస్తున్నాం.
ప్రపంచంలోని అత్యంత ప్రాచీన పంచాంగం భారత దేశం ప్రకటించింది. భారతీయ పంచాంగం ప్రత్యేకత ఏమిటీ అంటే అది చాంద్ర-సౌర మాన అధారంగా నిర్మించబడింది. ప్రపంచంలో మరే దేశం ఇలా పంచాంగాలు (క్యాలెండర్) ప్రకటించిన ఉదంతాలు లేవు. అధిక మాసాలు, క్షయ మాసాలు ఉదాహరణలు ఋగ్వేదంలో, " వేదాంగ జ్యోతిషం " (1200 బీ సీ) " గ్రంధంలో ఉన్నాయి.

నేడు ప్రపంచంలో 8 దేశాలు మాత్రమే ఏటా గణాంకాలు చేసి " ఎఫిమరీస్ " (క్యాలెండర్లు) ప్రచురిస్తున్నాయి. అవి - ఇండియా, యు. కే., రష్యా, అమెరికా, ఫ్రాన్స్, స్పేయిన్, చైనా, జపాన్. ఆసియా ఖండంలో భారత, చైనా, జపాన్ దేశాలు మాత్రమే క్యాలెండర్లు ప్రకటిస్తాయి. ఇతిహాసంలోకి తొంగి చూస్తే జైన, భౌద్ధ భిక్షువుల ద్వారా, భారతీయ గ్రంధాల తర్జుమాల వల్ల పంచాంగ సాధనా పద్ధతులు, తదనుబంధ వివరణలు టిబెట్ ద్వారా చైనాలో ప్రసారమయ్యేయి. కాలానుగుణంగా అవి జపాన్ కూడా చేరాయి. నేడు చినా, జపాన్ ప్రకటించే " ఏఫిమిరీస్ " కు మూలాధారం భారతీయ ప్రాచీన గ్రంధాలే.

భారత్ దేశంలో పరిపాలనా విధానాలకు, గ్రెగోరియన్ క్యాలెండర్ ను అనుసరిస్తున్నారు. 1957 లో (క్యాలెండర్ సవరణలు) సుప్రసిద్ధ శాస్త్రవేత్త ఎం ఎన్ సాహా, లాహిరీ ఆధ్వర్యంలో జరపబడ్డాయి. ఇవి కాక అనాదిగా వస్తున్న ప్రాంతీయ, ఆచార వ్యవహారాలను బట్టి చాంద్ర, సౌర మాన పంచాంగ పద్ధతులు వాడుకలో ఉన్నాయి.

ప్రపంచంలో అతి ప్రచీన పంచాంగం (క్యాలెండర్)

జ్యోతిషం గురించి ఋగ్వేదంలో 36 ద్విపదలలో ప్రస్తావించబడింది. క్రీస్తు పూర్వం 1200 సంవత్సరంలో (1200 బీ సీ లో) లగడ మహర్షి రచించిన " వేదాంగ జ్యోతిషం " గ్రంధంలో " యుగం " వివరణ ఇచ్చారు. ఇందులో యుగంలో ఐదేళ్ళున్నాయి. మాఘ మాస శుక్ల ప్రతిపద నాడు సూర్య చంద్రుల రేఖాంశ స్థానం ధనిష్ఠ (బీటా డెల్ఫినీ) నక్షత్రంలో ఉన్నప్పుడు ఆరంభమయ్యింది. ఇక్కడ విశేషంగా గమనించాల్సినది యేంటంటే ఆనాటికే మాస, తిథి, వార, ఆయన, నక్షత్ర, సంవత్సర, (రేఖాంశ స్థానం), కాల స్వరూపాలు వ్యవహారంలో ఉన్నాయి. క్షయ తిథులు, నక్షత్ర అహోరాత్రుల గణక సాధనాపద్ధతులు వ్యవహారంలో ఉండేవి.

యుగంలో ఉన్న యేళ్ళు - 5
సవన (సివిల్) దినములు (5 X 366) - 1830 దినములు
సౌర మాసాలు (5 X 12) - 60
చాంద్ర మాసాలు - 67
తిథులు (చాంద్రమాన దినములు) (62 X 30 దినములు) - 1860
క్షయ తిథులు (1860 - 1830) - 30
నక్షత్ర దినములు (67 X 27 దినములు) - 1809
కాల ప్రవాహం అనంతం. దీని ఆది తెలీదు. దీని అంతం తెలీది. కాని అపూర్వ ప్రాచీన భారతీయ శాస్త్రవేత్తలు అత్యంత ప్రాధమికమైన ఈ అంశాలను యెప్పుడో కనుగొన్నారు. ఇంతటి అనంత ప్రవాహాన్ని కొలవడం యెలా? ఇది ఒక సమస్యగా గుర్తించి, తగు ఉపాయం చేసారు. నేడు మనం చూస్తున్న కాల, ప్రమాణాలు ఇవే.

పంచాంగం అంటే?

పంచాంగం అంటే యేమిటి? దీని అవసరం యేమిటి? ఇది మానవ జీవనంలోకి యలా వచ్చింది? దీని అంతర్యం యేమిటి? ఈ ప్రశ్నలకు సమాధానాలు సాధిస్తే పంచాంగం ప్రాముఖ్యం, దాని ఆవశ్యకత అర్ధమవుతాయి. సంఘటనలను సమయంతో అనుసందించడానికి " పంచాంగం " (క్యాలెండర్) అవసరం.

ప్రపంచంలో అతి పురాతనమైన పంచాంగం భారతీయ పంచాంగం. కాలమానాన్ని కొలవడం మను ఆది కాలం నుండి మొదలైంది. ఇది 8132 బీ సీ (క్రీస్తు పూర్వంలో మొదలైంది) అని మనకు అందుబాటులో ఉన్న మన ప్రాచీన గ్రంధాలలో ప్రస్తావించబడ్డాయి. అంటే, దాదాపు పది వేల సంవత్సరాలుగా పంచంగాలు వాడుకలో ఉన్నాయి. ప్రపంచం ఆవిర్భవించింది మొదలు, నేటి వరకు ఒక కాల పద్ధతి తయారు చేసి వాడుతున్నారు.

పంచాంగం ఒక క్రమబద్ధంగా, నిరంతరాయ కాల గమనంలో కొలిచే పద్దతి. దీనికి " యేడాది " ఒక కొలబద్ధ. మరి ఈ సృష్టిలో చెక్కు చదరకుండా నిలిచేవి, భూమి మనుగడకు ఆధారమైన సూర్య చంద్రాది గ్రహాలు. వీటి ఆధారంగానే యేర్పడ్డాయి మన " దిన రాత్రులు " – సంవత్సరాలునూ.

పంచాంగం అంటే – " ఐదు " అంగాలు. – ఇవి " తిథి ", " వార ", " నక్షత్ర ", " యోగ ", " కారణలు ". చాంద్ర దశను బట్టి " తిథి " యేర్పడింది. సప్త గ్రహములతో యేడు రోజులు (వారాలు) యేర్పరచారు. వారం - " ఆది వారం " అంటే సూర్యుడితో మొదలవుతుంది. చంద్రుడు భూమి చుట్టు తిరుగుతూ, ఒక ప్రదక్షిణం పూర్తి చేయటానికి సుమారు " నెల " రోజులు తీసుకుంటుంది. సూర్యుడు, ఒక్కక్క రాశిలో ఒక్కక్క నెల వుంటాడు. సూర్యుడు మకరంలోకి సంక్రమణం చేసినప్పుడు " సంక్రాంతి " వస్తుంది. పన్నెండు (12) రాశులలో 12 నెలలు గడుస్తాయి, అంటే ఓ సంవత్సరం. ఇది భూమి సూర్యుడి చుట్టూ తిరిగే కాలం. రెండు నెలలకు ఒక ఋతువు, ఆరు నెలలకు ఒక ఆయనం (ఉత్తరరాయణం లేదా దక్షిణయణం) ఏర్పడ్డాయి.

నక్షత్రం – సూర్యోదయం వేళ, చంద్రుడు యే నక్షత్రానికి అతి సమీపంగా ఉంటాడో అది ఆ రోజు నక్షత్రం అవుతుంది. " యోగం " చంద్ర-సౌర రోజు. " కరణం " – తిథిలో సగం. ఈ పంచ అంగాలను ఉపయోగించి సృష్టి మొదలైనప్పటి నుంచి కాలాన్ని కొలిచే సాధనం తయరైయ్యింది.

ఇలా నిఖిల జగత్తునీ (కాస్మోస్) మానవాళిని అనుసంధాన పరుస్తుంది పంచాంగం. మానవునికి తన దైనందిన జీవితంలో చేయ వలసిన కార్యాల ప్రణాళిక, చేయవలసిన కార్యాలు, జరపవల్సిన కలపాలు జరిగిన సంఘటనలను పొందుపరిచే ఒక పద్ధతి ఇది. (ఇలా చేయడంతో కాలం మీద తమకు అజమాయిషి (నియంత్రణ) ఉన్నట్టు భ్రమ కలిగిస్తుంది, మానవులకి. కాని ఒక రకంగా, అజిమాయిషి, నియంత్రణలు తమ చేతులోనే వునట్టు, విశ్వాసం కలిగించే ఈ పద్ధతి – ప్రాచీన భారతీయుల అద్బుత కళా/కాల సృష్టి.)

సూర్య చంద్రులు, తెలుగు పంచాంగానికి కూడా కేంద్రాలు. సూర్యుని ప్రమాణంగా తీసుకుంటే " సౌర మానం ", చంద్రుడిని ప్రమాణంగా తీసుకుంటే "చాంద్ర మానం " ఈ రెండింటిని అనుసరిస్తే అది " చంద్ర-సౌర మానం ". ఇలా సూర్య చంద్రాది సప్త గ్రహాలతో మానవ దైనందిన జీవితం పంచాంగ సాంప్రదాయ పద్ధతితో, అనుసంధానం చేసారు. ఇది భూత, భవిషత్, వర్తమాన కాలాలను అనుసంధానం చేస్తుంది. ఇలా సృష్టితో మానవ జీవితాన్ని, మనం చేసే కార్యాలను అనుసంధానం చేశారు.

ఈ పంచాంగాల స్థితిగతులు, వాటి ప్రభావాలను మేళవించి అవి మనవాళికి యేవిదంగా ఉపయోగిస్తాయో చెప్పేది - " పంచాంగ శ్రవణం ". సూర్య, చంద్రాది గ్రహాల స్థితిగతులు, వాటి ప్రభావాలను బట్టి ఆదాయ, వ్యయాలను లెక్క గట్టి – ఉగాది నాడు వేద పండితులు పంచాంగ శ్రవణం చేస్తారు, వర్ష ఫలం చెప్తారు.

విభిన్న పంచాంగాలు, సంప్రదాయాలు

ప్రాంతీయ, సాంప్రధయాలకణుగుణంగా, స్వల్ప మార్పులతో విభిన్న పంచాంగాలు వాడుకలో ఉన్నాయి.

భారత దేశంలో విభిన్న ప్రాంతాలలో, అనుసరించిన సాంప్రదాయాలను బట్టి విభిన్న సమయాలలో సంవత్సరాధి జరుపుకుంటారు. ఆంధ్ర, కర్ణాటక, మహరాష్ట్రాలలో చైత్ర శుద్ధ పాడ్యమి నాడు " ఉగాది " (యుగాది " సంవత్సరాది ") జరుపుకుంటారు. కాశ్మీర్ లో భాద్రపద మాసంలో సంవత్సరం మొదలవుతుండి. అరవ, ఆస్సాం, బెంగాల్, ఒరిస్సా, త్రిపురా, పంజాబ్ సాంప్రదాయలు సౌర మానమే. రాజస్తాన్ లో రాష్ట్రంలో దీపావళి తో (కార్తిక మాస, అమవాస్య) మొదలవుతుంది. గుజరాత్ లో అషాడ పూర్ణిమతో మొదలవుతుంది. కాలానుగుణంగా, సంవత్సరాది మారుతూనే వుంది. చాణక్యుడి కాలంలో (325 బీ సీ) ఆషాడ మాస పూర్ణిమతో సంవత్సరం మొదలైయ్యేది.

ఇదే కాలంలో చేసే క్రియలు, ప్రక్రియలను బట్టి కొన్ని కాలామాన పద్ధతులు అమల్లో ఉండేవి – ఇవి – గజ కాలం, అశ్వ కాలం ఇత్యాది వర్గాలుగా విభజించేరు. మరిన్ని వివరాలకు చాణుక్యుడి అర్ధశాస్త్రం (డాక్టర్ పుల్లెల శ్రీరామచంద్రుడి చే రచింపబదిన) పుస్తకాన్ని సంప్రదించండి.

భారత పంచాంగ ప్రత్యేకత

భారత దేశ పంచాంగం ప్రత్యేకత యేమిటంటే ఇది సౌర చాంద్ర మాన అధారమైన పంచాంగం (లునీ - సోలార్ క్యాలెండర్). తెలుగు వారి సంప్రదాయంలో సౌరమానం, చాంద్రమానం, "బృహస్పత్య ", మూడూ, తెలుగు పంచాంగంలో అంతర్భగాలే. తెలుగు పంచాగంలో " బృహస్పత్య " అంటే, అరవై యేళ్ళ సంవత్సర కాలచక్రం వాడుకలో ఉంది. ఇది ప్రభవ నామ సంవత్సరంతో మొదలవుతుంది.

హిందూ సంప్రదాయం ప్రకారం సృష్టికర్త బ్రహ్మ త్రిలోకాల సృష్టి చైత్ర శుద్ధ పాడ్యమి నుండి ప్రారంబించాడు. అంధుకే ఈ తిథిని యుగాది గా జరుపుకుంటారు. సుప్రసిద్ధ గణితజ్ఞుడు, ఖగోళ శాస్త్రవేత్త భాస్కరాచర్యుడు (1150 ఏ డీ) ఈ రోజునే యుగాది అని పేర్కొన్నడు.

1178 ఏ డీ లో మల్లికార్జున సూరి అనే గణిత పండితుడు సంస్కృతంలో ఉన్న సూర్యసిద్ధాంత గ్రంధాన్ని తెలుగులోకి అనువధించాడు. దీనితో తెలుగు వారికి పాంచాంగ నిర్మాణ పద్ధతి అందుభాటు లోకి వచ్చింది. పంచాంగం నిర్మాణానికి సంబంధించిన తెలుగులో వెలువడిన ప్రప్రధమ గ్రంధం ఇదే. ఇలా దాదాపు వెయ్యి సంవత్సరాలుగా ఆంధ్రుల జీవనావళిలో పంచాంగాలు అంతర్భాగమయిపోయాయి.

యెలా పుట్టిందో, యందుకు పుట్టిందో తెలుసుకుంటే దాని అగత్యం యేమిటో బోధపడుతుంది. ఇలా యెందుకు యేర్పరిచారో కారణాలు తెలుసుకుంటే మంచిది. దేవతలకు గురువు బృహస్పతి. గ్రహాలలో అతి పెద్దది " బృహస్పతి " (గురు, అంగ్లంలో జూపిటర్ అని అంటారు). ఇది సూర్యుడు చుట్టూ ఓ ప్రదక్షిణం చేసే సమయం (భూ కాల పరిమితి ప్రకారం). సూర్య, చాంద్ర, బ్రిహస్పత్య కాలమానలు – మన " క్యాలెండర్ " లో చోటు చేసుకున్నాయి. ఇలా అతి ముఖ్యమైన ఈ మూడు గ్రహాల స్థితి గతులు – మనం వాడు కుంటున్నవన్నమాట.

పంచ అంగాలు – తిథి, వార, నక్షత్ర, యోగ, కారణం – ఇవి మానవులను ప్రభావతిం చేసే కాల సాధనాలు. ఇది అంతరిక్షాన్ని, భుగొళాన్ని, మనవ జీవితాలను ఒక్క తాటితో అనుసంధానం చేసి, సమన్వయ పరిచి ప్రస్తుతించారు. సూర్యసిద్ధాంత ఆధారంగా, తూర్పు గొదావరి జిల్లా కోనసీమకు చెందిన నరసింహ రచించిన తిథి చక్ర, ఆంధ్ర రాష్ట్రంలో దాదాపు 600 యేళ్ళ పాటు వాడుకలో ఉన్నది. 1441 ఏ డీ నుండి చాంద్రమాన (లునీ సోలార్ క్యాలెండర్) తెలుగులో విలువడు సాగాయి.

ఆంధ్ర ప్రదేశ్ సిద్ధాంతులు

ఆంధ్ర ప్రదేశ్ సిద్ధాంతులు అనాదిగా వస్తున్న పంచాంగ గణాంక పద్ధతులను నేటికీ కొనసాగిస్తున్నారు. సూర్య సిద్ధాంత ఆధారంగా పంచాంగ, గణాంక పద్ధతులను వాడి యేటా పంచాగాలను ప్రకటిస్తున్నారు. తూర్పు, పశ్చిమ గోదావరి జిల్లాలో, నివసిస్తున్న కొంతమంది పంచాంగ శాస్త్రజ్ఞులు వేదాభ్యాసంతో పాటు సూర్య సిద్ధాంతం కూడా సాధన చేసినవారై, యేటా పంచాగాల గణాంకాలు చేసి, పంచాగాలు ప్రకటిస్తున్నారు. విశిష్టంగా వాడుకలో ఉన్న పంచాంగాలు - పిడపర్తి వారి పంచాంగం (ఆంధ్ర పత్రిక పంచాంగం), నేమాని వారి పంచాంగం.

విజయనగర పశుపతి రాజులు ఇచ్చిన అగ్రహారంతో - శ్రీ పిడపర్తి శివరామ శాస్త్రి గారు పిడపర్తిలో గురుకులం స్తాపించి విద్యా వ్యాప్తికి అంకురార్పణం చేసారు. విద్యార్ధులకు ఉచితంగా పాటాలు చెప్పేవారు. పిడపర్తి వారి లో విశిష్ట ఖ్యాతిని ఆర్జించిన వారు పిడపర్తి పెద దక్షిణా మూర్తి (1850 ఏ డీ) గారు; తరువాత వారి శిష్యుడు శ్రీపాద లక్ష్మీపతి సోమయాజులు గారు. వీరూ పంచాంగాలు ప్రకటించడం ప్రారంభించేరు. జ్యోతిషం, ఖగోళశాస్త్రాల పండితుడైన శ్రీ పిడపర్తి కృష్ణమూర్తి శాస్త్రి, తూర్పు గోదావరి జిల్లాలోని అన్నవరం - సత్యనారయణ స్వామి దేవాలయం ఆవరణలో " నాడివలయ, రాశీవలయ యంత్రాలు " నిర్మించారు. అతి సామాన్యంగా కనిపించే ఈ యంత్రాలు అత్యంత సమర్ధవంతమైనవి - సూర్య, చంద్ర, ఇతర గ్రహాల స్థానాలను సులభంగా సూచించే పద్ధతిని వినియోగించి చేసారు. పిడపర్తి వారిలో మిక్కిలి వాసికెక్కిన వారు - పిడపర్తి పెద్ధ పూర్ణయ్య సిద్ధాంతి గారు. వీరు గొప్ప జ్యోతిష్కులు, పంచాంగాల కర్త. ఇదే పాండిత్య కోవకు చెందిన వారు శ్రీపాద చలమయ్య శాస్త్రి గారు. వీరు వేద పండితులు, శివరామ శాస్త్రి గారు పుత్రులు.

ఇక్కడ, పిడపర్తి పెద్ధ దక్షిణా మూర్తి గారి జీవితంలో జరిగిన విశేషం ఒకటి చెప్ప వచ్చు. పిడపర్తి పెద్ధ దక్షిణా మూర్తి గారు " ప్రశ్నా శాస్త్రం " లో ఉద్దండులు అని ఆ ప్రాంతంలో ప్రతీతి. వీరి పాండిత్యాన్ని పరీక్షింపదలిచాడు తూర్పు గోదావరి ప్రాంత కోర్టు న్యాయమూర్తి ఐన ఓ తెల్ల దొర. ఈ కోర్టుకు ఐదు ద్వారాలు ఉన్నాయి. న్యాయ విచారణ తరువాత నేను ఏ ద్వారం గుండా వెడతానో చెప్పండి? " అని అడిగాడు. (ధర్మాసనం ఉండే స్థానానికి సమీపంలో ఉండే ద్వారం ఆయన నిత్యం వాడే ద్వారం).

పిడపర్తి పెద్ధ దక్షిణా మూర్తి గారు ఓ చీటి మీద రాసిచ్చి బెంచి క్లర్క్ కి ఇచ్చారు. ఓ లకూటా (కవరు) లో పెట్టి అతను న్యాయ మూర్తి కి అందించాడు. న్యాయ మూర్తి అది కోటు జేబులో పెట్టుకున్నాడు. విచారణలు ముగిసిన తరువాత, హాలు లోకి నడిచి వచ్చి టక్కున బయటి దూకేశాడు. బయటకు వీళ్ళి ఆవరణలో లకూట తీసి చూసేడు. " నువ్వు ఒక కృత్రిమ ద్వారం ద్వరా దూకు తావు " అని రాశి వుంది. ఖిన్నుడై పోయాడు ఆ తెల్ల న్యాయ మూర్తి. వారి ప్రజ్ఞా పాటవాలు ఎలాటివో చెప్పడాని ఈ ఉదంతం చాలు. ఆయన ప్రశ్న అడిగిన సమయానికి లగ్నం కట్టి, కొన్ని గణాంకాలు చేసి , ఫలితం రాసి ఇచ్చారు. రాసినట్టే జరిగింది.

చారిత్రికంగా చూస్తే జ్యోతిష శాస్త్రంలో నోరి వారు సిద్ధహస్తులు. వీరు గోదావరి జిల్లాలోని, పాలకొల్లు వద్ధ, మునికొడలి గ్రామంలో ఉండేవారు. నోరి వారి జ్యోతిష విద్యను పిడపర్తి వారికి బోధించారు. కాలానుగుణంగా ఈ విద్యను పిడపర్తి వారి నుండి శ్రీపాద వారు అభ్యసించారు.

తరాలు మారిన ఈ కుటుంబికులు వంశ పారంపర్యంగా పంచాంగాల గణాంకం చేస్తూ, యేటా పంచాంగాలు ప్రకటిస్తూనే ఉన్నారు. నోరి వారి పంచాంగాలు - నోరి వారి కుటుంబికులు 1780 ఏ డీ నుండి పంచాంగాలు రూపొందించి ప్రకటిస్తూ వచ్చారు. వీరు పాలకొల్లు సమీపాన ఉన్న మునికొడలి వాస్తవ్యులు. జ్యోతిష శాస్త్రాన్ని ఉద్దేసించి ప్రముఖ సాహిత్యకారుడు శ్రీపాద సుబ్రహ్మణ్య శాస్త్రి గారు తన పుస్తకం - " అనుభవాలు - జ్ఞాపకాలునూ ", సూర్యసిద్ధాంతంలోని ఓ సూత్రం - " సుపరీక్షితసిష్యయ దెయం వత్సరవసినెహ్ " అని ప్రస్తావించేరు. దీని సారం యేమిటంటే - " ఓ ఎడాది పాటు జ్యోతిష శాస్త్రం నేర్చుకునే విధ్యార్ధి వ్యక్తిత్వం, గుణ గణాలు, ప్రవర్తనా గమనించాలి ". ఇవి సవ్యంగా ఉంటేనే తరవాతే చదువు చెప్పాలి. భారత శాస్త్రవేత్తలు నిజమైన వివేకం నిండిన విజ్ఞానవేత్తలు కనుక ఇలాటి నియమం విధించడం వారికే చెల్లింది.

నేమాని వారి పంచాంగం

నేమాని వారి పంచాంగం 1441 ఏ డీ లో, ఆంధ్ర ప్రదేశ్ లోని, తూర్పు గోదావరి జిల్లా, అమలాపురం తాలూకాలోని పేరూరు లో ప్రప్రధమంగా మొదలయ్యింది. శ్రీ నేమాని అయ్యప్ప దీక్షితులు తో మొదలై - శ్రీ వేంకటప్ప దీక్షితులు, శ్రీ వేంకటేశ్వర శర్మ, శ్రీ శొమశంకర శర్మ (కాకినాడ), శ్రీ వీరశంకర సిద్ధాంతి, శ్రీ వేంకటరమణ సిద్ధాంతి, శ్రీ సత్యకృష్ణ శర్మ, శ్రీ వేంకట జగన్నాద్ధ శర్మ , శ్రీ వేంకట శేషగిరి శర్మ, శ్రీ వేంకట సన్యాసిదేవ శర్మ వరకు గడచింది. రానున్న తరాలు వారు కూడా ఈ పరంపరను కొనసాగించగలరని ఆశిద్దాం.

భారతీయ పంచాంగాలు (క్యాలెండర్లు)

మరికొన్ని భారతీయ పంచాంగాలు (క్యాలెండర్లు):
- దక్షిణ ఆమంత క్యాలెండర్
- పశ్చిమ ఆమంత క్యాలెండర్
- ఉత్తర పూర్ణిమంత క్యాలెండర్
- సూర మాన క్యాలెండర్ (కేరళ, తమిళ, ఒరిస్సా రాష్త్రాలలో)
- బెంగాల్ క్యాలెండర్
- జాతీయ క్యాలెండర్
- నానక్ షాహి క్యాలెండర్

శకాలు

శాలివాహన శకం - గ్రెగోరియన్ క్యాలెండర్ ప్రకారం ఇది 78 ఏ డీ లో మొదలైయ్యింది. కాబట్టి 2000 ఏ డీ, 1922 శాలివాహన శకంతో సమానం.ఈ శకంలో సంవత్సరం, చైత్ర శుద్ధ పాడ్యమితో మొదలవుతుంది. ఆంధ్ర ప్రదేశ్, కర్ణాటక, మహారాష్ట్ర, ముల్తాన్ ప్రాంతాలలో దీన్ని పాటిస్తారు. కాశ్మీర్ రాష్ట్ర, కనీర్ ప్రాంతంలో, సంవత్సరం భాద్రపద మాసంతో ఆరంభమవుతుంది. చాణక్య చంద్రగుప్త రాజ్యంలో (325 బీ సీ లో), సంవత్సరం ఆషాడ మాశంలో ప్రారంభమైయేది. రాజస్తాన్ రాష్ట్రంలో సంవత్సరాధి దీపావళి నుండి మొదలవుతుంది. ఇలా కలాణుగుణంగా భారత దేశంలో విభిన్న ప్రదేశాలలో ప్రంతీయ సంవత్సరాధులు వాడుకలో ఉండేవి.

బెంగాల్ శఖం, ఇతర శఖాలు

బెంగాల్ శఖం లక్ష్మణ శఖానికి పర్యాయంగా వాడుకలో ఉంది. ఇది 1119 ఏ డీ లో ప్రారంభమైయ్యింది. బెంగాల్ రాజ్యాన్ని లక్ష్మణశేన రాజు యేలుతూ ఉండేవారు. చైతన్య శఖం 1486 లో చైతన్య మహాప్రభు అణుగుణంగా మొదలయ్యింది. చైతన్య సమవత్సరం చైతన్య వైష్ణవులలో వాడకంలో ఉండేది. భారత దేశ, చిట్టగాంగ్ (అసాం రాష్ట్రం వద్ధ) ప్రాంతంలో " మాఘీ " శఖం వాడకంలో ఉంది. మాఘీ శఖం 638 ఏ డీ లో మదలయ్యింది. ఈ ప్రాంతాన్ని పరిపాలించే మధు రాజుల పేరు మీద, ఈ శఖం ఆరంభమయ్యింది.

తిథులు - అనుభంధ దేవతలు

ప్రతీ తిథికి ఓ అనుభంద దేవతను జతపరిచారు. అవి:
అమావాస్య – పిత్రు పూజ; చతుర్ది – గణపతి పూజ; పంచమి – ఆది శక్తి పూజ; సష్టి – మురుగన్ పూజ; అష్టమి – కృష్ణ పూజ; నవమి – రామ పూజ; ఎకాదశి – నరాయణ పూజ; ద్వాదశి – నరాయణ పూజ; త్రయోదశి – శివ పూజ; చతుర్దశి – శివ, గణపతి పూజ; పౌర్ణమి – సమస్త దేవతల పూజకు మంచిది - విశేసించి అరుణాచలుడికి.

ఉగాది

ఉగాది యుగానికి (సంవత్సరానికి) ఆరంభం. ఆంధ్ర, కర్ణాటక రాష్ట్రాలలో ఉగాది గాను, మహారాష్ట్రలో గుడి పడ్వా గా ప్రజలు సంవత్సరాది జరుపుకుంటారు. హిందూ ధర్మ జీవన విధానంలో - బ్రహ్మ చైత్ర శుద్ధ పాడ్యమి నాడు సృష్టించేడని ప్రతీతి. అందుకనే ఈ రోజు ఉగాది గా పండుగ చేసుకుంటారు. ప్రఖ్యాత భారతీయ గణితకారుడు, ఖగోళ శాస్త్రవేత్త భాస్కరాచర్య తన గణాంకాలలో ఉగాదినే పరిగణంలోకి తీసుకుని తన విశ్లేషణలు జరిపారు.